Eşek, M.Ö 5000 yılından beri atlarla birlikte yük taşımacılığında kullanılan; atgiller familyası olarak da bilinen at ve zebralarla akraba olan evcilleştirilmiş bir türdür. Tek toynaklı memeli bir hayvandır. Eşek nedir sorusunun cevabını merak eden kişiler aynı zamanda ne tür özelliklere sahip olduklarını da merak etmektedir.
Eşek ve Özellikleri
Eşek özellikleri konusuna bakıldığında inatçılıklarıyla ünlenmiştir. Fakat daha önce de söylediğimiz gibi eşeklerin bu namı kendini koruma içgüdülerinin çok gelişmiş olmasından kaynaklanır. Bir eşeği korkutarak veya zorlayarak bir iş yaptırmak oldukça güç bir şeydir. Ancak eğer bir eşek, bir insanın güvenini kazanırsa; o insana karşı çok yakın davranabilir. Resmi araştırmalara ve eşek davranışları hakkındaki gözlemlere bakarak; eşekler için zeki, dikkatli, dost canlısı, yaşam enerjisi yüksek canlılardır diyebiliriz. Eşek tarihçesi konusuna bakıldığında da bu tür özelliklerden bahsetmek mümkün olabilmektedir.
Eşek Türleri
Equus Africanus Asinus olarak da bilinen eşeklerin, birçok farklı türü bulunmaktadır. Evcil eşek, Afrika yaban eşeği, Asya yaban eşeği, Somali yaban eşeği, çizgili yaban eşeği (zebra), Moğol yaban eşeği bunlardan en çok bilinen türlerdir. Eşeklerin fiziksel özellikleri de cinsine ve yetişme koşullarına göre de farklılık gösterir. Boyları 79 cm’den 160 cm’e, kiloları da 80 kilogramdan 480 kilograma kadar ulaşabilir. Eşekler kendini koruma içgüdüleri yüksek olan hisli hayvanlardır ve sanıldığının aksine bir eşeğe onu korkutarak veya zorlayarak bir iş yaptırmaya çalışmak oldukça zordur.
Eşeklerde Avlanma ve Beslenme
Eşek özellikleri konusuna bakıldığında otçul olarak beslendikleri görülebilir. Günümüzde genel olarak evcilleştirişmiş bir yük hayvanı olarak kullanıldığından ötürü, eşeklerde beslenme de genelde insan eliyle karşılanmaktadır. Bu canlıların temel besin kaynakları su, ot ve kuru yemdir. Sağlıklı bir eşeğin vücudunun yaklaşık %70’ini su oluşturur. Cinsine, ortam koşullarına ve yaşam tarzına göre değişkenlik göstermekle birlikte bir eşek günde ortalama 40 litre su içebilir. Eşeklerin bir diğer besin kaynağı da otlardır. Ancak eşeklere ot verirken, araziden kesildiği gibi verilmemesine dikkat edilmelidir. Genellikle biraz kurutulduktan sonra verilmelidir. Bütün bunların dışında eşeklerin besin ihtiyacını karşılamak için onlara yulaf, mısır, buğday, tuz ve çeşitli mineraller içeren hazır yemler de verilebilir. Eşeklerde avlanma ise pek de söz konusu değildir.
Eşeklerde Üreme ve Çiftleşme
Eşeklerde üreme ve eşeklerde çiftleşme diğer tüm memeli hayvanlarda olduğu gibi eşeyli üreme yöntemiyle olmaktadır. Ancak eşekler kendi türleri dışında atlarla da çiftleşebilirler. Dişi at ile erkek eşeğin çiftleşmesinden meydana gelen canlıya katır adı verilir. Katırlarda doğal bir özellik olarak kromozom bozukluğu mevcut olduğu için, katırlar üreme kabiliyetine sahip değillerdir. Katırlar eşeklerden daha iri ve daha dayanıklı türlerdir. Genellikle taşımacılıkta katırlar tercih edilmesine rağmen engebeli arazilerde eşekler daha verimlidir.
Eşek tarihçesi konusuna baktığımızda eşeklerin M.Ö. 5000 yıllarından itibaren atlarla birlikte evcilleştirilmeye başlandığı görülür. İlk zamanlarda öküzün yerini alması için Mısır’da evcilleştirilen eşeklerin evcilleştirilmesi, edinilen bilgilere göre sığır, keçi ve koyun gibi hayvanlardan çok sonrasına denk gelmektedir.
Eşek Ömrü
Eşek ömrü, eşek türlerine ve yaşam koşullarına göre değişen yaşam sürelerine sahiptir. Yaşam sürelerinde beslenme alışkanlıkları, iklim ve yük hayvanı olarak kullanılıp kullanılmaması oldukça etkili olmaktadır. Genel olarak yük taşımacılığında kullanılan eşeklerin ömrü 15 ila 20 sene kadardır. Fakat diğer türlerde yaşam süresi 30 ila 50 yıla kadar artabilmektedir.
Eşekler Hakkında İlginç Bilgiler
- Eşek türleri değerlendirmeye alındığında ilginç bilgilere de erişebilmek mümkün olmaktadır.
- Eşekler yük taşımacılığında en dayanıklı hayvanlardan biridir.
- Eşekler atlarla çiftleşebilmektedir.
- Eşekler hakkında ilginç bilgiler arasında eşeklerin sütü protein açısından en zengin süt çeşididir.
- Eşek sütü dünyada satılan en pahalı sütlerden biridir.
