Doğan, yırtıcı kuşlar familyasında bulunan ve gündüz avcıları olarak bilinen bir kuş türüdür. Doğanın Latince’deki adı Falco’dur.  Bu hayvanlar yırtıcı kuş familyasının en hızlı uçan üyeleri olarak bilinmektedir. Bazı türlerine kerkenez adı verilmektedir. Bu kuşlar genellikle kahverengi ve beyaz tüylere sahip, sivri gagalı ve keskin pençeli bir yapıya sahiptir. Doğanların genel yapısı, akrabaları olan şahinleri ve kartalları andırmaktadır. Ancak avlanma ve yaşam koşulları birbirlerinden oldukça farklıdır. Dünyanın her bir bölgesinde farklı evrim şekilleri ile rastlanabilmektedir. Soğuk bölgelerde genellikle beyaz tüyler ile kaplı olan doğanlar, ılıman iklimlerde genellikle kahverengi tonlarında tüylere sahiptir. Doğanın tarihçesi uzun bir geçmişe sahiptir. Geçmiş yıllarda haberleşme için özel olarak eğitilen doğanlar, özellikle Çin’de ve çevre bölgesinde iletişim amacı ile kullanılmaktaydı.

Doğan ve Özellikleri

Doğan özellikleri arasında sivri gaga ve keskin pençeler bulunmaktadır. Doğanların ağırlıkları en fazla 1,5 kiloya ulaşmaktadır. Yetişkin doğanların kanat açıklığı 140 santimetreyi bulmaktadır. En hızlı uçan kuş türü olarak bilinen doğanlar, havayı yararak oldukça yüksek hızlara ulaşabilmektedir.

Doğan Türleri

Günümüzde doğan türleri Bıyıklı Doğan, Ulu Doğan, Boz Doğan, Kızıl Boyunlu Doğan, İsli Doğan ve Ada Doğanı olarak bilinmektedir.  Doğan türleri arasında Bıyıklı Doğan ve Ulu Doğan oldukça dikkat çekmektedir. Bu iki tür, diğer türlere göre daha büyüktür ve kütle olarak daha ağırdır. Ayrıca avlanma şekilleri, akrabalarına göre oldukça farklıdır.

Doğanlarda Avlanma ve Beslenme

Doğanlarda avlanma şekli, genellikle gökyüzünden yapılan dalış uçuşları ile gerçekleşir. Yüksek irtifada uçan doğanlar, avın bulunduğu yere dalış yaparak çok yüksek bir hıza sahip olur. Ardından pençeleri ile avına öldürücü darbeyi vurur. Sersemlemiş olan av, çarpma esnasında ölür. Kütle olarak hafif olmasına rağmen, kendisinden daha ağır avları büyük pençeleri ile çok kolay bir şekilde taşıyabilmektedir. Genellikle küçük kuşlar, tavşan, fare ve balık gibi canlılar ile beslenir.

Doğanlarda Üreme ve Çiftleşme

Doğanlarda üreme, ilkbahar civarında olmaktadır. Kuluçka dönemine giren dişi doğan, kahverengi ve kızılımsı renkte yumurtaları yuvasına bırakır. Doğanların kuluçka süresi 28 ila 35 gün arasında değişmektedir. Yumurtadan çıkan yavrular, 35 gün boyunca yuvada kalır ve anne-baba tarafından beslenir. Bu süre zarfında yavrular savunmasız olduğundan, erkek doğan yemek arayışına tek başına gider. Bu süreçte dişi doğan, yuvaya göz kulak olur.

Doğan Ömrü

Doğan ömrü yaklaşık 15 yıldır. Yaşam şartlarının iyi olduğu durumlarda ömürleri daha da uzayabilmektedir. Her doğanın ömrü, türlerine göre değişkenlik göstermektedir. Bunun sebebi ise diğer yırtıcı kuşlar ile aynı ortamda yaşamak zorunda olduğudur.

Doğanlar Hakkında İlginç Bilgiler

Doğan hakkında ilginç bilgiler oldukça fazladır. En başta jet uçakların tasarımı, doğanların fiziksel yapısından esinlenerek yapılmıştır. Bu kuş türü, saatte 320 kilometre hıza ulaşabilmektedir. Doğada en yüksek hıza ulaşabilen hayvan doğandır. Doğanlar maksimum hızda uçarken, süpersonik jet uçaklarına benzetilmektedir. Gagalarının üst kısmı kıvrık bir yapıya sahiptir. Bu kısım avı koparmak ve parçalamak için oluşmuştur. Pençeleri ise sivri tırnaklar ile birleşmiştir. Tek bir pençe darbesi ile tavşanı anında öldürebilir. Avlanma şekli bundan ibarettir. Yüksek hıza ulaşarak, pençeleri ile avına zarar verir ve en sonunda öldürür. Doğanlar, yaşamlarını sarp kayalıklarda ya da eski yuvalarda sürdürmektedir. İnsanların gözlemleyemeyeceği kadar yüksek yerlere yuva yapabilir. Tüyleri oldukça sıktır ve soğuk havadan etkilenmez. Ancak suya girdiklerinde hızlı bir şekilde çıkması gerekir. Çünkü tüyler birbirine yapışır ve uçmasına engel olur.