Deve, devegiller ailesinden gelen bir evcil hayvandır. Develer yük taşımacılığında kullanıldığı gibi, etinden, sütünden, derisinden de yararlanmak için beslenirler. Uzun zamandan beri ataları olan yaban develerine göre neredeyse hiç evrim geçirmediklerini söyleyebiliriz. Deve nedir sorusunu soran kişiler daha çok bu canlıların diğer özelliklerini de merak etmektedir.

Deve ve Özellikleri

Deve özellikleri konusuna bakıldığında aşırı sıcaklığına karşı oldukça dayanıklı olduklarını görebiliriz. Bunu sağlamak içinse memeli hayvanların genelinden farklı olarak vücut ısısını aşırı sıcaklarda 41 santigrat dereceye sabitler. Serin havalarda ise vücut ısısını tekrar 30 santigrat dereceye düşürür. Böylece 50 santigrat derece gibi aşırı sıcaklıklarda dahi 9-10 gün aç ve susuz hayatta kalabilir. Sanıldığının aksine develer, sırtlarındaki hörgüç adı verilen kamburların içerisinde su değil yağ depolarlar. Develerin tırnağı üzerinde genişleyebilen ayak parmakları onlara engebeli arazilerde daha iyi bir kavrama kuvveti sağlar. Develer bu sayede kısa mesafelerde 65 km/h ve uzun mesafelerde 40 km/h sürate ulaşabilir.

Deve Türleri

Camelus olarak da bilinen develerin Afrika’da 20 çeşit ırkı vardır. Ancak genel olarak tek ve çift hörgüçlü develer olarak ikiye ayrılabilir. Genel olarak ilk zamanki atalarından beri çok fazla evrimsel değişikliğe uğramamıştır. Genellikle eski dönemlerde açlığa ve susuzluğa dayanıklı oldukları için yük taşımacılığında başta olmak üzere insanlar tarafından aktif olarak kullanılmaktaydı. Fakat gelişen ve değişen ihtiyaçlar karşısında develere olan ihtiyaç da azaldığından sayıları günümüzde oldukça azalmıştır. 1935 yılında ülkemizde 118.000 deve bulunurken 1997 senesinde bu sayı 2.000’e düşmüştür. İklim koşulları değişken olan coğrafyalarda diğer iki türe göre çok daha dayanıklı olması sebebiyle tek ve çift hörgüçlü develer melez olarak çoğaltılıp, kullanılmaktadırlar.

Develerde Avlanma ve Beslenme

Deve türleri konusuna bakıldığında otçul olarak beslendikleri görülebilir. Genellikle diğer hayvanlara nazaran daha az besin ve su ihtiyacı vardır. Dikenli bitkiler ve kurumuş otlarla besin ihtiyacını giderebilir. Çok zorlu koşullarda eğer gerek duyarsa hörgüçlerindeki yağları kullanarak besin ihtiyacını karşılayabilir. Hörgüçlerde depolanan yağ beslenme alışkanlıklarına ve ırkına bağlı olmak kaydıyla 700 ila 900 kilogramı bulabilir. Sağlıklı bir devenin hörgüçleri karşıdan bakıldığında düzgün ve dik görünmektedir. Ancak ekstrem koşullar çerçevesinde develer bu yağları kullandığında hörgüçlerin hacmi azalmaya ve uçlarından sarkmaya başlar. Develerde beslenme ve develerde avlanma bu şekilde seyretmektedir.

Develerde Üreme ve Çiftleşme

Develerde üreme ve develerde çiftleşme konusu ise develer diğer memelilerde olduğu gibi doğurarak çoğalırlar. Ancak çiftleşme dönemlerinde normalde uysal bir hayvan olan develer oldukça kızgınlaşır ve bu dönemlerinde oldukça tehlikeli hareketler sergiler. Çiftleşme dönemindeki develer tükürebilir, ısırabilir veya tekme atabilir. Ayrıca tek hörgüçlü erkek develer çiftleşme dönemlerinde yanaklarının yanından yumruk büyüklüğünde kırmızı renkte ve içi hava dolu sümüksü bir kese çıkarır. Buna kızgınlık kesesi adı verilir.

Deve tarihçesi konusuna baktığımızda develerin M.Ö. 5000 yıllarından itibaren atlarla birlikte evcilleştirilmeye başlandığı görülür. İlk zamanlarda öküzün yerini alması için Mısır’da evcilleştirilen develerin evcilleştirilmesi, edinilen bilgilere göre sığır, keçi ve koyun gibi hayvanlardan çok sonrasına denk gelmektedir.

Deve Ömrü

Deve ömrü, ırklarına ve yaşam koşullarına göre değişim göstermekle beraber; develerdeki ortalama yaşam süresi 40-50 yıldır. İklim özellikleri çok değişken olan coğrafyalarda daha dayanıklı olduğu için melez (tek ve çift hörgüçlü develerin kırması) türler tercih edilmektedir.

Develer Hakkında İlginç Bilgiler

Deve türleri değerlendirmeye alındığında ilginç bilgilere de erişebilmek mümkün olmaktadır. Develer hakkında ilginç bilgiler aşağıda yer almaktadır.

• Develerde 3 adet göz kapağı vardır.
• Deve sütünde, eşek sütünden 3 kat fazla C vitamini bulunmaktadır.
• Develer hakkında ilginç bilgiler arasında 40-50 kilometre mesafeden dahi yön bulabilme ve yağış alan yerleri görebildikleri bilinmektedir.
• Deve güreşlerinde hırçınlaşmaları için develere sigara ve alkol içirildiği bilinmektedir.