Saksağan, uçabilen kuşlar familyasında bulunan bir kuş türüdür. Saksağanlar, tercihen dağınık ağaçlarla, çok sayıda açık alanda yaşar. Ağaçsız bir alandan ve yoğun ormanlardan uzak dururlar. Birkaç on yıldan beri saksağanlar insanlara yakın olmayı çok seviyor: bahçeler, şehir parkları, tarım alanları, bu hayvanların neredeyse her zaman bulunduğu ortamlardır. Şehirlerde insanların (atıkların) ürettiği ekstra yiyecek tedarikinden yararlanırlar. Üreme mevsimi dışında, genellikle gruplar halinde yaşar. Saksağanın Latincedeki adı Pica’dır. Saksağanlar avcı-toplayıcıdır. Menüleri, böceklerin ve diğer böceklerin büyük bir kısmından (daha doğal yaşam alanlarında) oluşur. Ayrıca küçük memelileri (fareler), küçük kuş türlerinin yumurtaları ve genç kuşları, kertenkeleleri ve aldıkları her şeyi yerler. Ayrıca mevcut ise çilek ve tohum da yerler. Saksağanlar neredeyse her zaman yiyeceklerini yerde bulur. Ayrıca hayvanların parazitlerini toplamak için koyun ve ineklerde düzenli olarak bulunur. Avı yakalamak için, bu kuşlar bir kenara çekilir. Kentsel alanlarda yaşayan saksağanlar insanlar tarafından (amaçlanan ve istenmeyen) gıda tedarikinden yararlanır. Kış koşullarının gerekli kıldığı zaman, Avrupa’nın en uç noktasından sadece saksağan güneye göç eder.
Saksağan Özellikleri
Saksağanlar, Kuzey ve Güney Kutup bölgeleri haricinde dünyanın her bölgesinde rastlanabilen bir hayvan türüdür. Genellikle siyah-beyaz renkte tüylere sahiptir. Saksağanlar tüm Avrupa’da bulunur, ancak Shetland Adaları ve İzlanda’da çok nadir görülür. Balear Adaları ve Korsika ve Sardunya’da da bu kuşlar oldukça nadirdir.
Saksağan Türleri
Saksağan türleri arasında Avrupa Saksağanı bulunur. Normal türünün haricinde başka bir türü bulunmamaktadır.
Saksağanlarda Avlanma ve Beslenme
Saksağanlarda beslenme her yönlü yiyecekler ile birleşmiştir. Saksağan bir omnivordur. İlkbahar ve yaz aylarında omurgasızları (böcekleri ve tırtılları) tercih ederler. Ev atıkları (et artıkları, peynir, ekmek, makarna) da tüm yıl boyunca menüde bulunur. Sonbaharda meyveler, kışın ve ilkbaharda tohumlar (tahıl, baklagiller, meşe palamutları, fındık) eklenir. Saksağan düzenli olarak diğer yavrulardan gelen yumurtaları ve yavruları, özellikle de kendi yavrularını beslemek için almaktadır. Yine de yumurtalar ve yavrular genç yavruların yediği yiyeceklerin sadece bir kısmıdır.
Saksağanlarda Üreme ve Çiftleşme
Saksağanlarda üreme, ilkbaharın ilk dönemlerinde gerçekleşir. Saksağanlar dağınık çalılar, ağaçlar veya izole uzun ağaçlar ile açık manzaraları sever. Günümüzde genellikle park ve bahçelerde ürerler. Bir saksağan çift yaşam için birlikte kalır. Üreme mevsimi başına sadece tek bir yumurtlama olur, ortalama altı yumurta olur. Yuva genellikle bir ağaç tepesinin üstüne inşa edilir ve kubbe şeklindedir. Bir yuva yapımı 40 gün sürer. Aynı yuva birkaç yıl boyunca ardışık olarak kullanılabilir. Yeni bir yuvanın inşasında, eski yuvanın malzemesi sıklıkla geri kazanılır. Her iki kuş da yuva yapımından ortak sorumludur. Erkek, büyük dalları ve çamurları yuvaya getirir, dişi küçük dallar ve iç kaplama ile ilgilenir.
Saksağan Ömrü
Saksağan ömrü ortalama 4 yıldır. Bu süre zarfında pek çok yırtıcının hedefi olur. Bu canlıların ömrü, kıtlık döneminde kısalabilir. Kıtlık dönemi geldiğinde yapılabilecek yemek stoğu, kış aylarında rahat etmelerini sağlar.
Saksağanlar Hakkında İlginç Bilgiler
Saksağanlar hakkında ilginç bilgiler arasında parlak nesnelere karşı ilgileri bulunmaktadır. Parlak nesneler oldukça ilgilerini çeker ve bu nesneleri yuvalarına taşır. Bu nesneleri arasında cam, altın, gümüş, mücevher gibi nesneler de bulunmaktadır. Bazı insanlar, saksağan yuvalarını keşfetmeye çalışmıştır. Sahil kenarlarında insanların yüzüklerini ya da kolyelerini çalmaya çalıştıkları da görülmüştür.
