Bukalemun, sürüngen familyasında yer alan ve ilginç özellikleri ile bilinen omurgalı bir canlı türüdür. Bukalemunun Latincedeki adı Chamaeleonidae’dir.
Bukalemun ve Özellikleri
Bukalemun, vücudun rengini değiştirebilen bir kertenkeledir. Bu sürüngenler sınıfına, pullu dekolmanı, bukalemunlar ailesine aittir. Bukalemun gezegendeki en sıra dışı ve güzel kertenkelelerden birisidir. Bir bukalemun ortalama uzunluğu yaklaşık 30 cm, en fazla 65-68 cm kadar büyür. Küçük kertenkelenin boyutu 3-5 cm’den büyük değildir. Dev bukalemunun toplam uzunluğu 50-68 cm’dir. Bir bukalemunda uzatılmış gövde genellikle omurga tüm uzunluğu boyunca uzanan, yüksek bir sırt şeklindedir. Yelpaze şeklinde şişkin dekore veya sadece baş kısmının üzerine yerleştirilir. Bu kertenkelenin yükseltilmiş bir boyun ile ayırt edici özellikte olan kafatası şekli vardır.
Erkek bukalemun başı çeşitli kemikli çıkıntılar ile taçlandırılabilir. Dişi kural olarak böyle bir süslemelere sahip değildir. Bukalemunun bacakları uzundur, parmakları bir tür “pençe” oluşturur, bu da ağaçlara tırmanmak, dalları sarmak için elverişlidir. Çoğunlukla ağaçlarda yaşayan bukalemunların çoğu, aynı zamanda tırmanış için başarıyla kullanılan uzun, spiral şeklinde bir kuyruk ile donatılır. Bukalemunun ayırt edici bir özelliği, göz bebeği için küçük bir delik ile kaynaşmış göz kapaklarıyla kaplı gözlerdir. Başarılı bir avda çok yardımcı olan sol ve sağ gözlerin koordinatsız hareketleri ile dairesel bir görüş sağlanır. Bukalemun dilinin kendisinin sahip olduğu bir avlanma yeteneğidir. Avlanma sırasında bukalemun pusuda hareketsiz kalması, yavaşça sadece gözlerin üzerinden geçmesi ve saldırı anında, dilin kurbanın yönüne doğru fırlatılmasıdır. Avı yakalama ve dilin ağzına dönme süreci yarım saniyeden az sürer. Dilin dışarı fırlatılması saniyenin üçte birinde gerçekleşir. Böylece, 3 saniye içinde kertenkele 4 kurbanı yakalayabilir. Bukalemun dilinin uzunluğu kertenkelenin uzunluğunun yaklaşık yarısı kadardır.
Bukalemun en ilginç özelliği, cildin renginde ve deseninde bir değişikliktir. Başlangıçta bukalemun maskeleme amacıyla renk değiştirdiğine inanılıyordu, ancak son zamanlarda yapılan çalışmalarda renkteki değişimin öncelikle akrabalarla olan iletişimsel iletişimden kaynaklandığı gösterildi. Renk metamorfozu birçok faktörün bir kombinasyonuna bağlıdır. Günün zamanı, ortamın sıcaklığı ve nemi, ayrıca belirli bir bireyin sağlık ve duygusal durumuna göre değişkenlik gösterir. Cilt rengindeki değişiklikler genellikle bir tehdit, korku, tahriş ve aynı zamanda açlık ve dehidratasyon ile ilişkilidir. Çiftleşme mevsiminde erkekler neredeyse anında rengini değiştirebilir. Cilt katmanlarının yapısının özellikleri nedeniyle, ışık bukalemununun rengi sarı veya yeşil, daha sonra mor, kırmızı, koyu kahverengi veya siyaha döner. Bu gibi bir dönüşüm, çeşitli hatlar ve farklı şekillerde noktalar görünüm ve ortadan kaybolması ile birlikte uygulanarak cildin bazı kısımlarının yanı sıra, tüm vücutta hemen gerçekleşebilir. Bukalemun gezegendeki en eski hayvanlardan biridir. Bu kertenkelelerin fosilleri yaklaşık 26 milyon yaşındadır.
Bukalemun Türleri
Bukalemun türleri arasında Peçeli Bukalemun, Panter Bukalemun, Jackson Bukalemunu, Halı Bukalemunu ve Dört Boynuzlu Bukalemun bulunmaktadır.
Bukalemunlarda Avlanma ve Beslenme
Bukalemunlarda avlanma yeteneği oldukça gelişmiştir. İleri doğru fırlayan dilleri, oldukça yapışkandır ve hızlı avlanmak için elverişlidir. Bukalemunlar genellikle böcekler ile beslenir.
Bukalemunlarda Üreme ve Çiftleşme
Bukalemunlarda üreme, ilkbahar aylarında gelişmektedir. Bukalemunlar en fazla 3 yavruya sahip olabilir.
Bukalemun Ömrü
Bukalemun ömrü yaklaşık 8 yıldır. Yırtıcılar oldukça fazla odluğundan, habitatında bir av olarak nitelendirilmektedir.
Bukalemun Hakkında İlginç Bilgiler
Bukalemun hakkında ilginç bilgiler arasında renk değiştirme yeteneği vardır. Anlık duygularına göre değişen renk, tropik renkler de olabilmektedir. Renk tonları ağırlıklı olarak kırmızı, mavi, bordo ve siyahtır.
